M.e.r.-beoordeling


In een m.e.r.-beoordeling kijkt het bevoegd gezag of een project mogelijk belangrijke nadelige milieugevolgen heeft. Als dat zo is, moet een m.e.r.-procedure worden doorlopen.

Wanneer speelt m.e.r.-beoordeling?

In het Besluit m.e.r. staat wanneer m.e.r. of een m.e.r.-beoordeling aan de orde is. De activiteit die het project mogelijk maakt en het besluit over de activiteit zijn daarbij bepalend. In de C- en D-lijst in de Bijlage bij het Besluit m.e.r. staat of sprake is van m.e.r.-plicht of m.e.r.-beoordelingsplicht. Per categorie van activiteiten is een drempelwaarde voor de omvang van de activiteit gegeven.

Merbeoordeling

Het plaatje hierboven laat zien dat boven de C-drempel een m.e.r.-plicht geldt. Tussen de C- en D-drempel geldt een plan-m.e.r.-plicht. Onder de D-drempel geldt een vormvrije m.e.r.-beoordeling. Het bevoegd gezag mag de m.e.r.-beoordelingsprocedures ook overslaan en direct de m.e.r.-procedure volgen. Naarmate de activiteit dichter tegen de C-drempelwaarde aanzit, moet beter worden gemotiveerd waarom geen m.e.r. nodig is. Formeel of vormvrij? Een formele m.e.r.-beoordeling vindt plaats als een activiteit:

  • voorkomt in kolom 1 van de D-lijst, en
  • groter is dan de drempelwaarde in kolom 2, en
  • mogelijk gemaakt wordt door een besluit in kolom 4. 

De formele m.e.r.-beoordelingsprocedure

  • De initiatiefnemer meldt aan het bevoegd gezag dat hij een m.e.r.-beoordelingsplichtige activiteit wil ondernemen. Het bevoegd gezag beoordeelt binnen zes weken of m.e.r. nodig is en publiceert dit in een m.e.r.-beoordelingsbesluit.

  • Het bevoegd gezag publiceert het m.e.r.-beoordelingsbesluit in zijn publicatieblad (het gemeenteblad, het waterschapsblad, het provinciaal blad of de Staatscourant).

  • De initiatiefnemer kan in beroep gaan tegen een m.e.r.-beoordelingsbesluit als hij een milieueffectrapport moet maken en hij vindt dat onterecht. Derden kunnen pas opkomen tegen het besluit waar de m.e.r.-beoordeling aan gekoppeld is.

  • Het besluit dat geen m.e.r. hoeft te worden doorlopen (of het milieueffectrapport, als besloten is dat wel een m.e.r. moet worden doorlopen), moet de initiatiefnemer bij de aanvraag voegen.

Wat is vormvrije m.e.r.-beoordeling?

Ook voor een activiteit onder de D-drempel moet het bevoegd gezag nagaan of deze activiteit mogelijk aanzienlijke milieugevolgen heeft en er dus een m.e.r.-beoordeling nodig is. Inhoudelijk bestaat er geen verschil tussen de formele en de vormvrije m.e.r.-beoordelingsprocedure. De mogelijke uitkomsten van een vormvrije m.e.r.-beoordeling zijn:

1. dat de activiteit geen aanzienlijke milieugevolgen heeft;

2. dat de activiteit mogelijk aanzienlijke milieugevolgen heeft en dat daarom een formele m.e.r.-beoordeling wordt doorlopen of direct een milieueffectrapport wordt opgesteld.

De openbare kennisgeving van het m.e.r.-beoordelingsbesluit is bij de vormvrije m.e.r.-beoordeling niet verplicht. Dan kan volstaan worden met bekendmaking aan de aanvrager van dat besluit. De vormvrije m.e.r.-beoordeling kan worden uitgevoerd gedurende de behandeling van de aanvraag van de initiatiefnemer. Daarin verschilt deze procedure van de formele m.e.r.-beoordeling. De beslissing over de vormvrije m.e.r.-beoordeling kan worden gemotiveerd bij het “moeder”-besluit (de vergunning bijvoorbeeld).

Voor zowel de formele als de vormvrije m.e.r.-beoordeling geldt

Beoordelingscriteria project-m.e.r.-beoordeling
Het bevoegd gezag beoordeelt of de activiteit belangrijke nadelige gevolgen voor het milieu kan hebben. Dit gebeurt aan de hand van wettelijke beoordelingscriteria:

1. De kenmerken van de activiteit
2. De plaats van de activiteit
3. De kenmerken van mogelijke effecten.

In Bijlage III van de Europese M.e.r.-richtlijn staan bij deze drie criteria verschillende subcriteria, zoals ‘cumulatie met andere projecten’. Bij de beoordeling van de milieugevolgen moet de bestaande vergunde situatie meegenomen te worden.

Bezwaar aantekenen 
Derden kunnen niet direct bezwaar en beroep aantekenen tegen het m.e.r.-beoordelingsbesluit. Zij moeten wachten tot het moederbesluit is genomen.

De Omgevingswet 
Onder de Omgevingswet vervallen de D-drempelwaarden. Daardoor vervalt het procedurele onderscheid tussen de vormvrije en formele project-m.e.r.-beoordeling. De procedure van de m.e.r.-beoordeling lijkt dan het meest op de vormvrije m.e.r.-beoordeling van onder de Wet milieubeheer.

Hoe zit het met m.e.r.-beoordeling en plan-m.e.r.?

Plan-m.e.r.-plicht ongeacht uitkomst project-m.e.r.-beoordeling
Een plan is plan-m.e.r.-plichtig als het kaderstellend is voor een m.e.r.-plichtige of een m.e.r.-beoordelingsplichtige activiteit boven de D-drempel. De plan-m.e.r.-plicht staat los van de uitkomst van de project-m.e.r.-beoordeling voor de activiteit. Ook is een plan plan-m.e.r.-plichtig als er een Passende beoordeling voor is vereist volgens de Wet natuurbescherming (en straks de Omgevingswet).

Uitzondering: plan-m.e.r.-beoordeling
Er gelden twee uitzonderingen op de plan-m.e.r.-plicht:

  1. Als alle activiteiten in het plan onder de D-drempel blijven, moet het bevoegd gezag eerst beoordelen of het plan (al dan niet cumulatief) aanzienlijke milieugevolgen kan hebben. Als dat niet zo is, moet het bevoegd gezag in de plantoelichting motiveren waarom geen plan-MER nodig is.
  2.  Als alleen vanwege een passende beoordeling een plan-m.e.r.-plicht van toepassing is (en dus niet vanwege de categorieën in het Besluit m.e.r.) en zo’n plan over kleine gemeentelijke gebieden óf over kleine wijzigingen gaat, kan het bevoegd gezag ook eerst beoordelen of een plan-MER nodig is. Dit loopt vooruit op de generieke mogelijkheid voor de plan-m.e.r.-beoordeling onder de Omgevingswet.

Beoordelingscriteria plan-m.e.r.-beoordeling
De beoordelingscriteria voor de plan-m.e.r.-beoordeling staan in bijlage II van de Europese Smb-richtlijn. Deze zijn volgens de huidige rechtspraak voor bestemmingsplannen inhoudelijk vergelijkbaar met de beoordelingscriteria voor de project-m.e.r.-beoordeling.

Wat is de rol van de Commissie m.e.r.?

De Commissie m.e.r. heeft geen wettelijke rol in de m.e.r.-beoordeling. Het is wel mogelijk een second opinion op het m.e.r.-beoordelingsbesluit te vragen. Bijvoorbeeld bij twijfel over mogelijk belangrijke nadelige milieugevolgen of als sprake is van grote maatschappelijke weerstand. De Commissie geeft haar second opinion voorafgaand aan het nemen van het m.e.r.-beoordelingsbesluit.