Deskundige aan het woord - afl. 5: Irma Dekker

Naam: Irma Dekker
Deskundigheid: Ecologie
Deskundige sinds: 2020
Aantal mer-adviezen: 20+

Als je zelf ook af en toe een MER schrijft snap je de worsteling beter 

Ik ben deskundige op het gebied van natuur. Tegenwoordig gaat dit natuurlijk vaak over stikstof, wat een bewogen onderwerp is. Neem bijvoorbeeld de ontwikkelingen rond het Programma Aanpak Stikstof (PAS) of de recente Rendac-uitspraak; het stikstofdossier staat eigenlijk altijd in de schijnwerpers. Om goed op de hoogte te blijven moet je het nieuws nauwgezet volgen, uitspraken bestuderen en analyseren wat de precieze consequenties daarvan zijn. 

Ik zie in de afgelopen jaren een soort golfbeweging. De overheid introduceert een oplossing om verder te kunnen ontwikkelen, zoals destijds het PAS. Na verloop van tijd blijkt zo’n programma juridisch niet houdbaar en valt het als een kaartenhuis in elkaar. Het gevolg is dat projecten in heel Nederland stil komen te liggen, waarna er opnieuw gezocht wordt naar een strategie om alles weer in beweging te krijgen. Die voortdurende dynamiek maakt dat je je in mijn vakgebied nooit hoeft te vervelen. Maar betrokkenen weten daardoor ook nooit precies waar ze aan toe zijn.

Wat heb je geleerd bij de Commissie?

Ik werk inmiddels bijna zes jaar als deskundige voor de Commissie. In deze periode heb ik ontzettend veel kunnen leren van collega-deskundigen uit andere vakgebieden – bijvoorbeeld over geur, verkeer of geluid. Ook op het gebied van taalgebruik heb ik veel geleerd. Hoe schrijf je een advies dat voor iedereen te begrijpen is? Als ecoloog schrijf je gemakkelijk in vakjargon, omdat je daar dagelijks mee werkt en omdat je vakgenoten dat zonder moeite begrijpen. Maar voor een advies of samenvatting die voor iedereen toegankelijk moet zijn, is dat niet voldoende. Dan moet je begrippen als ‘passende beoordeling’ uitleggen en zorgen dat je taal bondig en helder is. Binnen de Commissie ligt daar steeds meer nadruk op, en Liesbeth van Tongeren is daarvan een duidelijke pleitbezorger.

Wat heb je de afgelopen zes jaar zien veranderen?

Wat ik merk, is dat de taal van de adviezen de afgelopen jaren is veranderd. Ze zijn beter leesbaar geworden en de toon is positiever – of misschien beter gezegd: meer opbouwend. Het advies gaat nu veel meer over wat er nog beter uitgezocht kan worden. Het is niet langer alleen: dit klopt niet en dat ontbreekt. Het is eerder: als je dit aanvult, wordt het advies sterker en vollediger. Dat is voor een initiatiefnemer veel makkelijker om te horen en mee aan de slag te gaan.

Je hebt je eigen bedrijf Ecosolver en werkt als éénpitter voor meerdere ingenieursbureaus. Hoe bewaak je je onafhankelijkheid?

Dat is inderdaad lastig, en ik kan niet overal gelijk “ja” op zeggen. Als er een verzoek binnenkomt van de Commissie mer voor een adviestraject vraag ik altijd wie de MER en de ecologische onderzoeken hebben opgesteld. Als ik hierbij betrokken ben geweest kan ik helaas geen werkgroep lid zijn. Hier wordt goed op gelet door zowel mijzelf als de secretarissen van de Commissie mer.

Als jij het mocht zeggen wat zou je dan willen dat MER schrijvers beter zouden doen?

Dit is meer een smaak kwestie. Maar er zijn veel soorten beoordelingsmethodieken waarbij heel creatief wordt vormgegeven. Het is een wirwar aan smileys, kleuren, diagrammen, sterren, noem het maar op. Hoe creatiever, hoe moeilijker te duiden voor ons als deskundigen. Er gaat best veel tijd in zitten om na te gaan hoe ze precies hebben beoordeeld en wat de figuren nu precies laten zien. Zelf heb ik de voorkeur voor de ‘saaie’ + - en 0 score eventueel met kleur. 

Heb je nog meer tips voor beginnende deskundigen? 

Probeer ook zo nu en dan aan een MER mee te schrijven. Door ook aan de ander kant van de tafel te zitten als MER-schrijver heb je meer inzicht in de procedures en kun je beter begrijpen waarom bepaalde keuzes worden gemaakt. Het is nu eenmaal een langdurig traject en gedurende het traject gebeurd er veel en zijn er veel wijzigingen waardoor het lastig is om alle keuzes gedurende het proces transparant en helder op te schrijven. Daarnaast ben je heel erg afhankelijk van de initiatiefnemer en is er niet altijd ruimte om als MER schrijver bepaalde alternatieven te onderzoeken die wel interessant zijn.

Wij horen van ingenieursbureaus dat de MER expertise daar langzaam verdwijnt. Merk je daar iets van? 

Dat hoor ik inderdaad vaker van de bureaus waar ik mee samenwerk. Er is geen opleiding voor het schrijven van een MER. Je moet er in de praktijk mee in aanraking komen en het vak gaandeweg leren. Het probleem is echter dat die bureaus vaak zo druk zijn, dat er nauwelijks ruimte is om een junior goed te begeleiden en intern op te leiden. Daardoor zie je dat het vakgebied langzaam aan het vergrijzen is en dat de overdracht van kennis en ervaring onder druk staat.

Zie je daar een rol voor de Commissie?

Er is veel behoefte naar een cursus of opleiding op MER gebied. De meeste kennis over MER zit natuurlijk bij de Commissie mer zelf en hun deskundigenbestand. Daar kunnen ingenieurs- en adviesbureaus van profiteren doordat ze minder tijd kwijt zijn aan opleiding van junioren in het vakgebied.