Van Averijhaven tot Energiehaven IJmuiden

Havenbedrijf Amsterdam, de Zeehaven IJmuiden, de gemeente Velsen en de provincie Noord-Holland willen samen met Tata Steel het huidige baggerdepot en een deel van het opslagterrein van Tata Steel ontwikkelen tot Energiehaven. Het wordt een bedrijventerrein met een kade voor de bouw en onderhoud van windparken op zee. Door dit plan moet het ‘lichteren’ van schepen naar een andere locatie. Lichteren is het gedeeltelijk overslaan van lading van grote schepen in kleinere schepen, zodat de schepen minder diepgelegen naar Amsterdam kunnen varen. Voordat de gemeenteraad besluit over het bestemmingsplan, worden de milieugevolgen onderzocht in een milieueffectrapport.

Hoofdpunten uit het advies

Toetsingsadvies over het MER en de aanvulling daarop: adviestraject onderbroken
Het adviestraject over de aanvulling op het MER is begin september 2025 onderbroken op verzoek van de gemeente Velsen. De gemeente deed dit verzoek vanwege de onzekere omstandigheden die de Kamerbrief van 17 juli 2025 – waarin de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat een tijdelijke regeling instelt voor het toepassen van staalslakken (pauzeknop) – met zich brengt. De initiatiefnemers van het project – gemeente Velsen, provincie Noord-Holland, Havenbedrijf Amsterdam N.V. en Zeehaven IJmuiden N.V. – zullen hierover in overleg treden met de eigenaar van de aanwezige staalslakken, te weten het Rijk (Rijkswaterstaat/ministerie van Infrastructuur en Waterstaat). De gemeente is voornemens het adviestraject weer op te starten als duidelijkheid is verkregen over het toepassen van staalslakken.

Toetsingsadvies
Het rapport beschrijft goed welke milieueffecten, zoals geluid en stikstofdepositie, er kunnen optreden bij de realisatie van de Energiehaven en het verplaatsen van de lichterlocatie. Onderbouw nog wel de manier waarop de staalslakken worden (her)gebruikt, adviseert de Commissie. De Commissie vindt dat het milieueffectrapport daarna voldoende informatie bevat om een besluit te kunnen nemen over het bestemmingsplan waarin het milieubelang volwaardig wordt meegewogen.

Advies reikwijdte en detailniveau
Om tweerichtingsverkeer in het Noorderbuitenkanaal mogelijk te maken, moest de huidige lichterlocatie in het kanaal worden verplaatst. In 2016 is daarom een bestemmingsplan opgesteld voor een lichtervoorziening op de locatie van het baggerdepot. De verschillende partijen willen nu op die plek de Energiehaven ontwikkelen, omdat daar nu markt voor is. Mocht het plan niet doorgaan, dan komt de lichtervoorziening daar alsnog. De Commissie adviseert om de milieueffecten van de Energiehaven niet alleen te vergelijken met de huidige situatie, maar ook met de verplaatsing volgens het geldende bestemmingsplan. Zo laat het rapport zien wat de effecten zijn als de Energiehaven wel én niet doorgaat.