12. Ad-hoc Werkgroep 'Anders omgaan met onzekerheden in effectbepalingen'

Milieueffectrapportages geven een toekomstvoorspelling van de effecten van plannen en projecten. De onzekerheden die inherent zijn aan toekomstvoorspellingen worden meestal niet in kaart gebracht. Vooral bij (milieu-)thema’s als verkeer, luchtkwaliteit, geluidhinder en natuur is er sprake van relatief grote onzekerheden. Bij deze thema’s bestaat er geregeld een grote onevenwichtigheid tussen de aanwezige onzekerheden en het absolute gebruik van de uitkomsten van effectvoorspellingen bij vergelijking en ranking van alternatieven, en toetsing van alternatieven aan wet- en regelgeving. Ook bij een thema als klimaatverandering spelen onzekerheden een belangrijke rol. Het niet meenemen van onzekerheidsinformatie in effectvoorspellingen kan resulteren in onnodig hoge onderzoekslasten, schijnzekerheden en ondoelmatige keuzes/maatregelen. Hoewel verschillende partijen geadviseerd hebben om in besluitvorming expliciet rekening te houden met onzekerheden in effectvoorspellingen (Van Egmond 2007; Diederen & Koelemeyer 2008; Elverding, 2008), is er grote terughoudendheid één en ander in de (m.e.r.-)praktijk, en daarmee in de praktijk van plan- en besluitvorming, te brengen. Dit hangt vooral samen met de onbekendheid hoe één en ander vorm te geven en de angst voor juridische complicaties. De Commissie voor de m.e.r. heeft daarom besloten een ad-hoc werkgroep van deskundigen in het leven te roepen met als doel: een overzicht te genereren van de belangrijkste bronnen van onzekerheid in effectvoorspellingen; een overzicht te geven van praktisch toepasbare methoden om deze onzekerheden in beeld te brengen; inzicht te geven in de gangbare onzekerheden in effectvoorspellingen bij verkeer, luchtkwaliteit, geluidhinder, natuur en klimaat; te benoemen welke strategieën beschikbaar zijn om in de m.e.r.-praktijk, en daarmee ook in plan- en besluitvorming, om te gaan met onzekerheden in effectvoorspellingen; aan te geven welke juridische belemmeringen en mogelijkheden er zijn voor toepassing van deze strategieën; voorstellen te doen hoe onzekerheden het beste meegenomen kunnen worden bij de vergelijking en ranking van alternatieven en toetsing van alternatieven aan wet- en regelgeving; voorstellen te doen voor het presenteren van onzekerheidsinformatie in MER‘en.  

Opmerkingen bij de advisering

In haar rapportage stelt de ad-hoc werkgroep voor in MER meer aandacht te schenken aan de onzekerheden in de effectvoorspellingen. Voor het beoordelen en wegen van deze onzkerheden en de daarmee samenhangende risico's moet in MER inzicht gegeven worden in:

• de mogelijke bandbreedte in ernst en omvang van de effecten;
• de waarschijnlijkheid (kans) dat dergelijke effecten optreden;
• de (significantie van) verschillen in effecten tussen alternatieven;
• de beheersbaarheid en omkeerbaarheid van de effecten.  

Bij toetsing aan grenswaarden moet:

• de waarschijnlijkheid op grenswaardeoverschrijding aangegeven worden, evenals in welke mate het risico's daarop geaccepteerd (moet) worden, dan wel beheersbaar is via adpatieve maatregelen 'achter de hand';
• aangegeven worden op welke wijze de oplevertoets wordt uitgevoerd (metingen en/of modelberekeningen; op plan-/projectniveau en/of gebieds-/programmaniveau;
• aangegeven worden op basis van welke criteria maatregelen 'achter de hand' zullen worden genomen, in welke volgorde deze worden ingezet, welke effecten ervan verwacht mogen worden, en wie verantwoordelijk is voor uitvoering en financiering ervan.

Ook in de samenvatting van het MER (het best/meest gelezen onderdeel) moet informatie opgenomen worden over onzekerheden in effectvoorspellingen en hoe hiermee in de besluitvorming wordt omgegaan.

Betrokken partijen

Samenstelling van de laatste werkgroep

Voorzitter: dr. ir. Gerrit Blom
Werkgroepsecretaris: dr. Geert Draaijers

Overige gegevens

Categorieën Besluit m.e.r.

Bijgewerkt op: 10 jul 2018